Giải lịch sử 10 KNTT bài 1 Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử

Hướng dẫn học môn lịch sử 10 sách mới kết nối tri thức với cuộc sống. Dưới đây là lời giải chi tiết bài 1 Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử . Từng bài tập được giải chi tiết, rõ ràng, dễ hiểu. Hi vọng, hocthoi.net sẽ hỗ trợ các em trong quá trình học tập, giúp các em ngày càng tiến bộ hơn.

Mở đầu bài học

Câu hỏi: Cầu Long Biên bắc qua sông Hồng ở Hà Nội được xây dựng trong thời gian từ năm 1898 đến năm 1902. Trong suốt hơn một thế kỉ qua, cây cầu này đã "chứng kiến" nhiều sự kiện, quá trình lịch sử quan trọng của Thủ đô và đất nước. Cây cầu chính là mộ hiện vật lịch sử. Việc khai thác thông tin từ những hiện vật như vậy có vai trò như thế nào trong nghiên cứu lịch sử?

Hướng dẫn trả lời:

Những hiện vật này cung cấp cho chúng ta những thông tin khách quan về những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ. Qua đó tái hiện lại một cách chân thực một phần nào đó hiện thực lịch sử.

1. Lịch sử là gì?

Câu hỏi:

Câu 1: Em hiểu câu hỏi của Ét-uốt Ha-lét Ca trong Tư liệu 1 (tr.7) như thế nào?

Câu 2: Dựa vào Tư liệu 2 (tr.7), hãy cho biết hình ảnh nào thể hiện hiện thực lịch sử, hình ảnh nào thể hiện nhận thức lịch sử?

Câu 3: Khai thác Tư liệu 3 (tr.8), em hãy chỉ ra điểm giống và khác nhau trong nội dung hai tấm bia. Theo em, vì sao có sự khác nhau đó?

Hướng dẫn trả lời:

Câu 1: 

Theo Ét-uốt Ha-lét Ca, giữa hiện thưc lịch sử và nhận thức lịch sử luôn có khoảng cách, do đó nhà sử học luôn phải “tương tác” với sự thật lịch sử để không ngừng khám phá về sự thật lịch sử. Khám phá hay tìm hiểu cái gì, tìm hiểu thế nào về sự thật lịch sử trong quá khứ xuất phát từ nhu cầu nhận thức của con người trong xã hội hiện đai. Nghiên cứu, tìm hiểu lịch sử chính là cách con người trong xã hội hiện tại trò truyện, “đối thoại ” với quá khứ.

Câu 2: 

- Hình ảnh thể hiện hiện thực lịch sử: Hình 2; Hình 3.

- Hình ảnh thể hiện nhận thức lịch sử: Hình 4.

Câu 3: 

 

Về La-pu-la-pu

Về Ma-gien-lăng

Giống nhau

- Cùng phản ánh một sự kiện lịch sử: cuộc hành trình đi vòng quanh thế giới bằng đường biển.

- Đều nhắc đến 2 nhân vật lịch sử là Ma-gien-lăng và La-pu-la-pu.

Khác nhau

- Ma-gien-lăng chỉ huy quân đội xâm lược.

- Sự kiện đó kể về một cuộc xâm lược.

- Kể về cuộc kháng chiến chống xâm lược của người dân địa phương dưới sự lãnh đạo của thủ lĩnh La-pu-la-pu.

- Ma-gien-lăng chỉ huy đoàn thủy thủ thực hiện phát kiến địa lí.

- Sự kiện đó kể về một cuộc phát kiến địa lí vĩ đại.

- Kể về cuộc đụng độ giữa đoàn thám hiểm với người dân địa phương dưới sự lãnh đạo của La-pu-la-pu.

2. Sử học

a. Khái niệm, đối tượng, chức năng, nhiệm vụ của Sử học

Câu hỏi: 

Câu 1: Nêu khái niệm sử học.

Câu 2: Trình bày về đối tượng nghiên cứu, chức năng, nhiệm vụ của Sử học. Nêu ví dụ cụ thể.

Hướng dẫn trả lời:

Câu 1:

Sử học là khoa học nghiên cứu về quá khứ của loài người.

Câu 2:

- Đối tượng nghiên cứu của sử học: là toàn bộ quá khứ của loài người. Đó có thể là quá khứ của một cá nhân, một nhóm, cộng đồng người hay một quốc gia, khu vực hoặc toàn thể nhân loại.

- Chức năng của sử học:

  • Khoa học:
    • Khôi phục các sự kiện lịch sử diễn ra trong quá khứ.
    • Rút ra bản chất của quá trình lịch sử để phát hiện quy luật vận động và phát triển của lịch sử.
  • Xã hội: 
    • Giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức.
    • Rút ra bài học kinh nghiệm cho cuộc sống hiện tại.
  • Nhiệm vụ:
    • Nhận thức: Cung cấp tri thức khoa học, giúp con người tìm hiểu, khám phá hiện thực lịch sử một cách khách quan, khoa học, chân thực.
    • Giáo dục: góp phần truyền bá những giá trị và truyền thống tốt đẹp trong lịch sử cho thế hệ sau, góp phần giáo dục đạo đức, tinh thần dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước, bồi dưỡng lòng khoan dung, nhân ái,…
    • Dự báo: Thông qua việc tổng kết thực tiễn, rút ra các bài học kinh nghiệm,…Sử học góp phần dự báo về tương lai của đất nước, nhân loại.

b. Nguyên tắc cơ bản của sử học

Câu hỏi: 

Câu 1: Câu chuyện Thôi Trữ giết vua được lưu truyền để tôn vinh đức tinhs nào của nhà sử học?

Câu 2: Khai thác Tư liệu 4 (4.1, 4.2) giúp em biết được điều gì trong khi nghiên cứu lịch sử?

Câu 3: Phân tích ý nghĩa một số nguyên tắc cơ bản của sử học.

Hướng dẫn trả lời: 

Câu 1: 

Câu chuyện được viết nằm tôn vinh đức tính phải luôn luôn tuân thủ nguyên tắc trung thực, khách quan trong nghiên cứu, biên soạn lịch sử của nhà sử học.

Câu 2: 

- Tư liêu 4.1: Các nhà sử học đảm bảo nguyên tắc trung thực, khách quan trong quá trình nghiên cứu lịch sử.

- Tư liệu 4.2: Nhà sử học phải chịu tác động từ những yếu tố khác nhau như hệ tư tưởng, tôn giáo, quốc gia, dân tộc, gia đình, hiểu biết và phương tiện nhận thức của họ. 

=> Sự khách quan, trung thực của nhà sử học vẫn mang tính chủ quan nhất định của người nghiên cứu. Tuy nhiên, các nhà sử học tuyệt đối không được che dấu hoặc xuyên tạc sự thật lịch sử vì bất cứ mục đích nào.

Câu 3: 

- Khách quan: tái hiện hiện thực lịch sử, đưa lại nhận thức đầy đủ nhất về quá khứ của con người dựa trên những thông tin đáng tin cây à là nguyên tắc quan trọng nhất của Sử học.

- Trung thưc: tôn trọng sự thật lịch sử, tái hiện nó một cách chân thực dựa trên nguồn sử liệu đáng tin cậy, không xuyên tác sự thật lịch sử.

- Nhân văn, tiến bộ:

  • Giúp con người hiểu rõ về quá khứ, rút ra những bài học hữu ích trong cuộc sống.
  • Không kích động hận thù, kì thị, xung đột, sử học phải góp phần bảo vệ hòa bình, xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ. 

c. Các phương pháp cơ bản của sử học

Câu hỏi: Hãy nêu một số phương pháp cơ bản của Sử học.

Hướng dẫn trả lời: 

- Phương pháp lịch sử

- Phương pháp lô-gích

- Phương pháp lịch đại và đồng đại

- Phương pháp liên ngành

d. Các nguồn sử liệu

Câu hỏi:

Câu 1: Kể tên một số loại hình sử liệu. Lấy ví dụ cho mỗi loại hình sử liệu đó.

Câu 2: Đóng vai một nhà Sử học, em hãy khai thác và phân tích những thông tin sử liệu trong các hình 10 - 12 (tr.13) thông qua việc vận dụng một số phương pháp cơ bản của Sử học.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi:

Câu 1: 

- Căn cứ vào hình thức: sử liệu hiện vật, sử liệu truyền miệng, sử liệu chữ viết, sử liệu hình ảnh, sử liệu đa phương tiện (phim, băng, đĩa).

- Căn cứ vào tính chất: sử liệu trực tiếp (sử liệu gốc, sử liệu sơ cấp), sử liệu gián tiếp (sử liệu thứ cấp, sử liệu phát sinh).

Câu 2: 

- Hình 10: Đây là dạng sử liệu kép (sử liệu gốc và sử liệu hiện vật). Những chiếc lá đề (chất liệu bằng gốm nung) chính là phần đầu của những viên ngói dùng để lợp mái cung điện tại Hoàng Thành Thăng Long thời Lý. 

- Hình 11: Đây là dạng sử liệu kép (sử liệu gốc và sử liệu chữ viết). 

- Hình 12: Đây là sử liệu gốc, vừa là sử liệu chữ viết, vừa là sử liệu hiện vật.

Giải đáp câu hỏi và bài tập

Luyện tập 

Câu 1. Lịch sử là gì? Phân biệt hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử thông qua ví dụ cụ thể. 

Câu 2. Làm thế nào để tái hiện được một sự kiện lịch sử?

Vận dụng

Câu 1. Sưu tầm một số tư liệu có liên quan đến quá khứ, gia đình, quê hương em và viết đoạn văn ngắn giới thiệu về những tư liệu đó. Thông qua những tư liệu đó, em biết được điều gì về gia đình, quê hương em trong quá khứ. Cho biết cảm nhận, cảm xúc của em khi biết được những điều này?

Câu 2. Em hoặc một nhóm bạn hãy tìm đọc một cuốn truyện, một cuốn sách lịch sử, sau đó giới thiệu với các bạn cùng lớp (tên sách, tác giả, năm ra đời, nội dung chủ yếu). Điều gì ở cuốn sách, cuốn truyện đó khiến em thích nhất? 

Từ khóa tìm kiếm google:

sgk lịch sử 10 sách mới, giải lịch sử 10 KNTT, giải lịch sử KNTT bài 1 Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử
Phần trên, hocthoi.net đã soạn đầy đủ lý thuyết và bài tập của bài học: Giải lịch sử 10 KNTT bài 1 Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử . Bài học nằm trong chuyên mục: Giải lịch sử 10 kết nối tri thức. Phần trình bày do Hoàng Anh CTV tổng hợp và thực hiện giải bài. Nếu có chỗ nào chưa rõ, có phần nào muốn hiểu rộng thêm, bạn đọc vui lòng comment bên dưới. Ban biên tập sẽ giải đáp giúp các bạn trong thời gian sớm nhất.

Bài soạn các môn khác

Bình luận