I. Trao đổi khí ở sinh vật

Câu hỏi:

1. Đọc thông tin trên rồi hoàn thành nội dung theo mẫu Bảng 28.1

Bảng 28.1

2. Trao đổi khí có liên quan gì với hô hấp tế bào?

Trả lời:

1. Đọc thông tin trên rồi hoàn thành nội dung theo mẫu Bảng 28.1

Bảng 28.1

2. Trao đổi khí được thực hiện ở quá trình hô hấp tế bào.

II. Trao đổi khí ở thực vật

Câu hỏi:

1. Cấu tạo tế bào khí khổng phù hợp với chức năng trao đổi khí ở thực vật như thế nào?

2. Quan sát Hình 28.1, cho biết sự khác nhau giữa quá trình trao đổi khí qua khí khổng trong hô hấp và quang hợp.

3. Quá trình trao đổi khí chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào? Cây bị thiếu nước ảnh hưởng như thế nào đến quá trình trao đổi khí?

Trả lời: 

1. Mỗi khí khổng gồm hai tế bào hình hạt đậu nằm áp sát nhau, thành ngoài mỏng, thành trong dày. Khi khí khổng mở, tạo điều kiện cho khí khuếch tán vào bên trong lá, cung cấp nguyên liệu cho quá trình trao đổi khí.

2. Trong quá trình quang hợp, khí khổng mở cho CO₂ từ môi trường khuếch tán vào lá và O₂ từ lá khuếch tán vào môi trường

Trong quá trình hô hấp, khí O₂ khuếch tán vào lá và CO₂ ra môi trường qua khí khổng

3. Quá trình trao đổi khí chịu ảnh hưởng của những yếu tố: ánh sáng, nước.

Khi cây bị thiếu nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng, khí khổng đóng lại và quá trình trao đổi khí bị ảnh hưởng lớn.

III. Trao đổi khí ở động vật

Thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi và yêu cầu sau:

1. Quan sát Hình 28.2, cho biết tên cơ quan trao đổi khí ở giun đất, cá, châu chấu và mèo.

2. Quan sát Hình 28.3, mô tả đường đi của khí qua cơ quan trao đổi khí ở động vật.

3. Quan sát Hình 28.4, mô tả đường đi của khí O₂ và CO₂ qua các cơ quan của hệ hô hấp ở người.

4. Điều gì sẽ xảy ra nếu đường dẫn khí bị tắc nghẽn? Nêu những việc làm có lợi cho quá trình trao đổi khí ở người.

Trả lời: 

1. Cơ quan trao đổi khí ở giun đất: da

Cơ quan trao đổi khí ở cá: mang

Cơ quan trao đổi khí ở châu chấu: hệ thống ống khí

Cơ quan trao đổi khí ở mèo: phổi

2. Khí O₂ được đi vào cơ thể nhờ cơ quan trao đổi khí (da, hệ thống ống khí, mang, phổi). Tiếp đó được đưa đến tất cả các tế bào trong cơ thể. Sau đó khí CO₂ được thải ra từ các tế bào đi qua cơ quan trao đổi khí và đi ra môi trường bên ngoài.

3. Khi hít vào, O₂ từ không khí đi qua khoang mũi tới hầu, khí quản, phế quản (đường dẫn khí) để vào phổi. Tại phổi, khi hít vào, O₂ khuếch tán từ phế nang vào máu đến cung cấp cho các tế bào trong cơ thể. 

Khí CO₂ được chuyển vào máu đến phổi, sau đó sẽ khuếch tán vào phế nang và được đưa ra ngoài môi trường qua động tác thở ra

4. Khi đường dẫn khí bị tắc nghẽn quá trình trao đổi khí sẽ gặp khó khăn và gây nguy hiểm đến sự sống. 

Những việc làm có lợi cho quá trình trao đổi khí ở người :

• Uống đủ nước
• Tập thể dục thường xuyên
• Tập hít thở đúng cách
• Trồng nhiều cây xanh quanh khu vực sống