I. Khái niệm trao đổi khí ở sinh vật
Câu hỏi 1. Quan sát hình 23.1, mô tả sự trao đổi khí ở sinh vật
Trả lời: Mô tả : Đó là sự di chuyển khí từ vùng có nồng độ phân tử khí cao sang vùng có nồng độ phân tử khí thấp . Cụ thể : Cơ thể sinh vật tiếp nhận khí oxi từ bên ngoài vào, qua hô hấp tế bào sẽ chuyển hoá thành năng lượng, nước và đào thải khí carbon dioxide ra ngoài.
LT1. Sự trao đổi khí và hô hấp tế bào ở cơ thể sinh vật có liên quan như thế nào?
Trả lời: Trao đổi khí cung cấp khí oxi, phục vụ cho hoạt động hô hấp của tế bào sinh vật.
II. Trao đổi khí ở thực vật
Câu hỏi 2. Quan sát hình 22.3, cho biết chất nào đi vào và chất nào đi ra qua khí khổng trong quang hợp ?
Trả lời:
- Chất đi vào : Carbon dioxide
- Chất đi ra : Oxigen và nước
Câu hỏi 3. Cho biết khí khổng có ở mặt trên hay mặt dưới của lá cây.
Trả lời: Khí khổng có ở cả mặt trên và mặt dưới của lá cây . Nhưng tập trung chủ yếu ở mặt dưới của lá cây.
Câu hỏi 4. Quan sát hình 22.3, mô tả cấu tạo của khí khổng. Chức năng khí khổng là gì ?
Trả lời:
- Mô tả : Cấu tạo khí khổng : Có 2 tế bào hình hạt đậu, xếp úp vào nhau tạo nên khe khí khổng . Các tế bào hình hạt đậu chứa nhiều lục lạp ( có vai trò đóng mở khe khí khổng ), không bào và nhân .
- Chức năng khí khổng : Là thực hiện quá trình trao đổi khí và thoát hơi nước cho cây
Câu hỏi 5. Mô tả sự trao đổi khí diễn ra ở lá cây. Nêu ảnh hưởng của môi trường tới trao đổi khí trong quang hợp ở lá cây.
Trả lời:
- Mô tả : Khí Carbon dioxide khuếch tán từ môi trường bên ngoài qua khí khổng vào lá , khí oxygen khuếch tán từ trong lá, qua khí khổng ra môi trường bên ngoài
- Ảnh hưởng : Ban ngày , khí khổng mở rộng, cây thực hiện chức năng quang hợp được nhiều hơn . Vào đầu buổi tối và ban đêm, khí khổng đóng bớt lại , cây thực hiện chứ năng quang hợp giảm bớt lại
LT2. Quan sát hình 23.4, cho biết quá trình trao đổi khí trong quang hợp và hô hấp của thực vật như thế nào theo gợi ý ở bảng 23.1
Qúa trình trao đổi khí | Khí được trao đổi | Thời gian diễn ra | ||||
Oxygen | Cacbon dioxide | Ban đêm | Ban ngày | |||
Lấy vào | Thải ra | Lấy vào | Thải ra | |||
Quang hợp | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
Hô hấp | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
Trả lời:
Qúa trình trao đổi khí | Khí được trao đổi | Thời gian diễn ra | ||||
Oxygen | Cacbon dioxide | Ban đêm | Ban ngày | |||
Lấy vào | Thải ra | Lấy vào | Thải ra | |||
Quang hợp |
| x | x |
|
| x |
Hô hấp | x |
|
| x | x |
|
III. Trao đổi khí ở động vật
Câu hỏi 6. Cho biết cơ quan nào thực hiện quá trình trao đổi khí ở động vật ?
Trả lời: Cơ quan là : ống khí, mang, da, phổi...
Câu hỏi 7. Quan sát hình 23.5, quá trình trao đổi khí ở cá, châu chấu, ếch và chim là gì ?
Trả lời: Cơ quan trao đổi khí ở :
- Cá : mang
- Châu chấu : ống khí
- Ếch : da
- Chim : túi khí
LT3. Vì sao khi bắt giun đất để trên bề mặt: đất khô ráo thì giun đất nhanh bị chết?
Trả lời: Nếu bắt giun đất để lên mặt đất khô ráo giun sẽ chóng chết vì: trong điều kiện khô ráo, da giun bị khô, không còn ẩm ướt. Khi đó O2 và CO2 không khuếch tán qua da, giun không thể hô hấp nên bị chết.
2. Qúa trình trao đổi khí ở động vật
Câu hỏi 8. Sự trao đổi khí giữa cơ thể người với môi trường được thực hiện như thế nào?
Trả lời: Sự trao đổi khí giữa cơ thể người với môi trường được thực hiện thông qua hệ hô hấp.
Câu hỏi 9. Quan sát hình 23.6, mô tả con đường đi của khí qua các cơ quan của hệ hô hấp ở người?
Trả lời: Mô tả con đường đi của khí qua các cơ quan của hệ hô hấp ở người:
Khi ta hít vào, khí oxygen cùng các khí khắc có trong không khí đưa vào phổi đến tận phế nang. Tại phế năng xảy ra quá trình trao đổi khí giữa phế nang và mạch máu, khí oxygen từ phế nang vào máu, khí carbon dioxide từ máu vào phế nang và thải ra ngoài môi trường thông qua động tác thở ra.
LT4. Phân biệt trao đổi khí ở động vật và thực vật theo nội dung gợi ý như bảng 23.2
Tiêu chí | Thực vật | Động vật |
Cơ quan trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường | ? | ? |
Đường đi của khí | ? | ? |
Cơ chế trao đổi khí | ? | ? |
Chất khí trao đổi giữa cơ thể với môi trường | ? | ? |
Trả lời:
Tiêu chí | Thực vật | Động vật |
Cơ quan trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường | Trao đổi khí qua khí khổng ở lá cây | Nhiều hình thức: ống khí, mang, da, phổi,… |
Đường đi của khí | Khí carbon dioxide khuếch tán từ ngoài môi trường qua khí khổng vào lá, khí oxygen khuếch tán từ trong lá qua khí khổng ra môi trường | Khi hít vào, oxygen cùng các khí khác được đưa vào phổi, đến phế nang. Tại phế nang xảy ra trao đổi khí với mạch máu. Khí oxygen đi vào máu và được vận chuyển đến các tế bào, khí carbon dioxide từ máu vào phế nang và được thải ra môi trường. |
Cơ chế trao đổi khí | Trao đổi khí qua cơ chế khuyếch tán. | Trao đổi khí nhờ các cơ quan thực hiện quá trình hô hấp (ống khí ở châu chấu, mang ở cá, da ở giun, phổi ở người,…) |
Chất khí trao đổi giữa cơ thể với môi trường | Khí oxygen và khí carbonic | Khí oxygen, khí carbonic và các khí khác. |
Vận dụng
1. Vì sao mở nắp mang cá có thể biết cá còn tươi hay không?
2. Vì sao sơn kín da ếch thì ếch sẽ chết sau một thời gian?
3. Nêu vai trò của tập thể dục và hít thở sâu đối với rèn luyện sức khoẻ
Trả lời:
1. Vì cá hô hấp bằng mang nên nếu mang cá có màu đỏ thì cá còn tươi, còn nếu mang cá chuyển màu sẫm thì cá không được ngon nữa.
2. Vì ếch chủ yếu hô hấp qua da, sơn kín da ếch sẽ khiến cho quá trình trao đổi khí bị cản trở, sau một thời gian, ếch sẽ chểt.
3. Tập thể dục đều đặn giúp cơ thể trao đổi chất tốt hơn. Hít thở sâu giúp mở rộng khoang ngực, khoang bụng cho phép oxy được phân phối khắp nơi trong cơ thể và loại bỏ carbon dioxide (CO2) ra ngoài.Qua đó, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
Bình luận