Khởi động

Quan sát hình 181, cho biết thực vật có thể tự tổng hợp chất hữu cơ từ những nguyên liệu nào. Chất hữu cơ được tổng hợp ở thực vật thông qua quá trình nào?

Trả lời: 

• Quá trình tổng hợp chất hữu cơ ở thực vật cần nguyên liệu là: nước (H₂O), carbon dioxide (CO₂), ánh sáng mặt trời (quang năng).
• Chất hữu cơ được tổng hợp ở thực vật thông qua quá trình: Quang hợp.

I. Vai trò của lá cây với chức năng quang hợp

Câu hỏi 1 . Quan sát hình 18.2, cho biết các bộ phận của lá cây và chức năng của các bộ phận đó trong quá trình quang hợp .

Trả lời:  Các bộ phận của lá cây và chức năng của nó :

• Cuống lá : có chức năng vận chuyển các năng lượng thu được trong qúa trình quang hợp của lá cây đi nuôi các tế bào khác trong cây
• Gân lá : gồm các mạch dẫn giúp cho nước và ion khoáng đến từng tế bào để thực hiện chức năng quang hợp và vận chuyển sản phẩm của quang hợp.
• Phiến lá : tiếp nhận ánh sáng dùng cho việc tổng hợp chất hữu cơ. Khí khổng trên bề mặt lá có vai trò chính trong việc trao đổi khí và thoát hơi nước.

LT1. Nêu các đặc điểm của lá cây phù hợp với chức năng quang hợp?

Trả lời: Các đặc điểm của lá cây phù hợp với chức năng quang hợp:

• Lá cây dạng bản dẹt giúp thu nhận được nhiều ánh sáng.
• Các tế bào ở lớp giữa của lá có nhiều lục lạp. Lục lạp chứa chất diệp lục thu nhận ánh sáng dùng cho tổng hợp chất hữu cơ của lá cây.
• Khí khổng phân bổ trên bề mặt lá, có vai trò chính trong quá trình trao đổi khí và thoát hơi nước.
• Gân lá (mạch dẫn) có chức năng vận chuyển nước đến lục lạp và vận chuyển chất hữu cơ từ lục lạp về cuống là, từ đó vận chuyển đến các bộ phận khác của cây.

Vận dụng 1. Theo em, những cây có lá tiêu biến, ví dụ cây xương rồi lá biến đổi thành gai thì có thể quang hợp được không? Vì sao?

Trả lời: Ở các cây có phiến lá biến đổi như xương rồng, cành giáo,.. bộ phận của cây thực hiện quá trình quang hợp là: Thân cây.

Thân của cây cành giao và cây xương rồng có màu xanh tươi, điều này cho thấy rằng trong thân cây có chứa lục lạp (bào quan quang hợp).

II. Quá trình quang hợp

Câu hỏi 2. Cho biết các chất tham gia và sản phẩm tạo thành trong quá trình quang hợp ở thực vật?

Trả lời:  Trong quá trình quang hợp ở thực vật:

• Các chất tham gia là: nước và carbaon dioxide và ánh sáng
• Sản phẩm: chất hữu cơ (ví dụ như đường glucozo) và oxygen

Vận dụng:

1. Quang hợp có ý nghĩa như thế nào đối với sự Sống trên Trái Đất?

2. Những sinh vật nào có thể quang hợp?

Trả lời: 1. Quang hợp có ý nghĩa:

• Là nguồn cung cấp oxy số một trong khí quyển.
• Quá trình quang hợp ở thực vật cũng là nguồn cung cấp quan trọng cho các nguyên liệu ngành công nghiệp và dược liệu.
• Góp phần tạo nên mối quan hệ dinh dưỡng (năng lượng) giữa thực vật, con người và động vật.
• Ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến hầu hết sự sống trên Trái đất.
• Đóng vai trò là quá trình cung cấp năng lượng chính cho hầu hết các cây cối và thực vật.

2. Những sinh vật có khả năng quang hợp là: Sinh vật có lục lạp chứa diệp lục (bào quan quang hợp).

III. Mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong quang hợp

Câu hỏi 3. Quan sát hình 18.3, mô tả mối quan hệ giữa quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở tế bào lá cây.

Trả lời: 

• Năng lượng từ ánh sáng mặt trời đến lục lạp chuyển hoá thành năng lượng hoá học tích luỹ trong chất hữu cơ ở lá cây.
• Vật chất từ môi trương bên ngoài như nước và carbon dioxide được vạn chuỷên đén lục lạp biến đổi hoá học tạo ra chất hũu cơ và oxygen

Câu hỏi 4. Viết sơ đồ dạng chữ thể hiện mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở tế bào lá cây.

Trả lời: 

LT2. Cho các cụm từ: năng lượng ánh sáng, năng lượng hoá. học Hãy chọn cụm từ thích hợp với các dấu hỏi (?) trong bảng 18.1.

Bảng 18.1.Mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong quá trình quang hợp ở tế bào là cây.

Trả lời: 

a