Danh mục bài soạn

Giải khoa học tự nhiên 7 cánh diều bài 13 Sự phản xạ ánh sáng

Hướng dẫn học môn khoa học tự nhiên 7 sách mới Cánh diều. Dưới đây là lời giải chi tiết bài 13 : Sự phản xạ ánh sáng. Từng bài tập được giải chi tiết, rõ ràng, dễ hiểu. Hi vọng, hocthoi.net sẽ hỗ trợ các em trong quá trình học tập, giúp các em ngày càng tiến bộ hơn.

Khởi động

Ban đêm, trong một phòng không có ánh đèn, em sẽ không thể nhìn rõ các vật trong phòng. Nếu có ánh sáng từ đèn ở ngoài đường hoặc ánh trăng lọt vào phòng, em sẽ có thể nhìn rõ các vật trong phòng.

Chúng ta có thể nhìn thấy các vật là do ánh sáng từ nguồn chiếu đến các đồ vật rồi hắt lại đến mắt ta. Hiện tượng ánh sáng bị hắt lại khi gặp bề mặt một vật gọi là sự phản xạ ánh sáng. Ánh sáng sẽ phản xạ trên một bề mặt như thế nào?

Trả lời:

Ánh sáng phản xạ trên một bề mặt tuân theo định luật phản xạ ánh sáng:

  • Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến của mặt phản xạ ở điểm tới.
  • Góc phản xạ bằng góc tới

I. Sự phản xạ ánh sáng trên bề mặt các vật

LT1. Quan sát hình 13.4, so sánh sự phản xạ của ánh sáng trong hai trường hợp phản xạ và phản xạ khuếch tán.

  • Giống nhau: tia sáng khi gặp mặt phân cách đề bị phản xạ ngược trở lại
  • Khác nhau: 
Phản xạPhản xạ khuếch tán

- Xảy ra trên bề mặt các vật nhẵn bóng như gương, mặt nước...

- Các tia phản xạ song song nhau

- Ta nhìn thấy được hình ảnh của vật.

- Xảy ra trên bề mặt các vật không nhẵn bóng như thảm len.

- Các tia phản xạ không song song

- Ta không nhìn thấy được hình ảnh của vật

II. Định luật phản xạ ánh sáng

Câu hỏi 1. Từ số liệu thu được trong thí nghiệm, em có nhận xét gì về góc phản xạ và góc tới?

Trả lời: Góc phản xạ bằng góc tới

LT2. Hình 13.7 vẽ một tia tới SI chiếu lên gương phẳng G.

a) Vẽ tia phản xạ.

b) Nếu giữ nguyên tia tới SI, làm thế nào để có tia phản xạ hướng theo phương thẳng đứng. Tiến hành thí nghiệm kiểm tra đề xuất của em.

Trả lời:

a) Vẽ tia phản xạ

b) Vị trí đặt gương như hình

 

Cách vẽ:

Vì tia phản xạ IR phải có hướng thẳng đứng từ dưới lên theo yêu cầu bài toán nên:

  • Đầu tiên ta vẽ tia tới SI và tia phản xạ IR như đề bài đã cho.
  • Pháp tuyến IN luôn là tia phân giác của SINˆ, do đó tiếp theo ta vẽ tia phân giác của góc SINˆ.
  • Đường phân giác IN này luôn vuông góc với gương tại điểm tới. Nên ta xác định được vị trí của mặt gương bằng cách quay gương sao cho mặt gương vuông góc với IN. Đây là vị trí gương cần xác định.

III. Ảnh của vật qua gương phẳng.

Câu hỏi 2. Có cách nào để đọc được dòng chữ dưới đây dễ dàng?

Trả lời: Đặt dòng chữ này trước gương

Vận dụng 2. Trong hình 13.10, có thể quan sát thấy ảnh của vật qua mặt ghế ở phần đã được đánh dầu bóng, còn ở phần chưa đánh dầu bóng thì không thấy. Hãy giải thích tại sao?

Trả lời:

 

  • Phần được đánh dầu bóng có bề mặt nhẵn, bóng vì vậy có vai trò như một gương phẳng. Vì vậy ta có thể nhìn thấy ảnh của vật qua phần này.
  • Phần chưa được đánh dầu bóng có bề mặt nhám, nên ở đây xảy ra hiện tượng phản xạ khuếch tán, vì vậy ta không nhìn thấy ảnh của vật qua phần này.

IV. Dựng ảnh một vật qua gương phẳng

Câu hỏi 3. Em hãy chứng minh khoảng cách từ S đến gương và từ S’ đến gương là bằng nhau (hình 13.12)

Trả lời: Nối S với S’ cắt gương tại H.

* Xét tại điểm tới I1

Theo định luật phản xạ ánh sáng ta có: I1 = I2

Mặt khác ta lại có: I1 + I4 = 90o và I2 + I3 = 90o, nên suy ra I4 = I3

Lại có I3 = I5 (2 góc đối đỉnh)

=> I4 = I5    (1)

* Xét tại điểm tới I2: Chứng minh tương tự ta có: I4 = I5 và góc SI1I2 = S’I1I2

* Xét hai tam giác SI1I2 và S’I1I2 có:

I1I2 chung, I4 = I5, góc SI1I2 = S’I1I2

=> ∆ SI1I2 = ∆S’I1I2 => SI1 = S’I1 (2)

Xét hai tam giác SI1H và S’I1H có: HI1 chung, I4 = I5 và SI1 = S’I1 theo (1), (2)

=> ∆SI1H = ∆S’I1H

=> SH = S’H hay khoảng cách từ S tới gương bằng khoảng cách từ S’ tới gương.

LT3. Ảnh của một vật qua gương phăng là tập hợp ảnh của tất cả các điểm trên vật. Hãy dựng ảnh của vật AB có hình mũi tên trong hình 13.13 bằng cách dựng ảnh của điểm A và điểm B rồi nối chúng lại với nhau.

Trả lời: Dựng ảnh A’ của A qua gương:

 

- Từ A hạ đường thẳng vuông góc với gương tại H.

- Trên tia AH lấy điểm A’ sao cho A’H = HA.

=> Vậy A’ là ảnh của A qua gương.

* Tương tự, dựng ảnh B’ của B qua gương

=> Nối A’ với B’ ta được ảnh A’B’ của AB qua gương.

IV. Dựng ảnh một vật qua gương phẳng

LT4. Một học sinh cao 1,6m, có khoảng cách từ mắt đến đỉnh đầu là 8cm. Bạn học sinh này cần chọn một gương phẳng treo tường (hình 13.14) có chiều cao tối thiểu bằng bao nhiêu để có thể nhìn thấy toàn bộ ảnh của mình trong gương? Gương phẳng đã chọn cần được treo như thế nào?

Trả lời:

Giả sử gương đặt ở vị trí thỏa mãn bài ra, khi đó ta vẽ đường đi của các tia sáng như hình.

* Để mắt thấy được ảnh của chân thì mép dưới của gương cách mặt đất nhiều nhất là đoạn IK.

Xét ∆ BBO có IK là đường trung bình nên:

IK=OB2=AB−AO2=1,6−0,0082=0,76(m)

Để mắt thấy được ảnh của đỉnh đầu, thì mép trên của gương cách mặt đất ít nhất là đoạn JK

Xét ∆O’OA có JH là đường trung bình nên:

JH=OA2=82=4(cm)=0,04(m)

Chiều cao tối thiểu của gương để thấy được toàn bộ ảnh là đoạn IJ.

IJ=JK–IK=0,76–0,04=0,72(m)=72(cm)

Vậy để cậu bé thấy được toàn bộ ảnh của mình trong gương cần một gương có chiều cao tối thiểu là 72cm, mép dưới của gương treo cách nền nhà nhiều nhất đoạn 76cm.

IV. Dựng ảnh một vật qua gương phẳng

Vân dụng 3. Chùa một cột (hình 13.15) là một vật có tính đối xứng gương, tức là có thể chia vật thành hai phần bằng nhau sao cho phần này giống như ảnh của phần kia qua một gương phẳng. Sưu tầm các tranh ảnh về các vật có tính đối xứng gương trong đời sống.

Trả lời:

Gợi ý: Các vât có tính đối xứng trong đời sống

Từ khóa tìm kiếm google:

giải sgk khoa học tự nhiên 7 sách mới, giải khoa học tự nhiên 7 cánh diều, Giải KHTN 7 cánh diều bài 13 : Sự phản xạ ánh sáng
Phần trên, hocthoi.net đã soạn đầy đủ lý thuyết và bài tập của bài học: Giải khoa học tự nhiên 7 cánh diều bài 13 Sự phản xạ ánh sáng . Bài học nằm trong chuyên mục: Giải khoa học tự nhiên 7 cánh diều. Phần trình bày do Hoàng Yến tổng hợp và thực hiện giải bài. Nếu có chỗ nào chưa rõ, có phần nào muốn hiểu rộng thêm, bạn đọc vui lòng comment bên dưới. Ban biên tập sẽ giải đáp giúp các bạn trong thời gian sớm nhất.

Bài soạn các môn khác

Bình luận