I. Nguyên tử là gì?

Câu hỏi 1. Hãy cho biết nguyên tử là gì ?

Trả lời: Nguyên tử là : những hạt cực kỳ nhỏ bé, không mang điện, cấu tạo nên một chất.

Câu hỏi 2. Kể tên hai chất có chứa nguyên tử oxygen?

Trả lời: Hai chất có chứa nguyên tử oxygen là : đường ăn, nước.

II. Cấu tạo nguyên tử

LT1. Trong các hạt cấu tạo nên nguyên tử:

a) Hạt nào mang điện tích âm?

b) Hạt nào mang điện tích dương?

c) Hạt nào không mang điện

Trả lời: Trong các hạt cấu tạo nên nguyên tử:

a. Hạt mang điện tích âm: electron (e) 

b. Hạt mang điện tích dương: proton (p)

c. Hạt không mang điện: neutron (n)

LT2. Hoàn thành thông tin trong bảng sau:

Trả lời: Hoàn thành bảng như sau:

LT3. Aluminium là kim loại có nhiều ứng dụng trong thực tiễn, được dùng làm dây dẫn điện, chế tạo các thiết bị, máy móc trong công nghiệp và nhiều đồ dùng sinh hoạt. Cho biết tổng số hạt trong hạt nhân nguyên tử nhôm là 27, số đơn vị điện tích hạt nhân là 13. Tính số hạt mỗi loại trong nguyên tử nhôm và cho biết điện tích hạt nhân của nhôm.

Trả lời: 

- Vì hạt nhân gồm có proton và neutron

=> Tổng số hạt trong hạt nhân = số proton + số neutron

=> 27 = số proton + số neutron

- Mà số đơn vị điện tích hạt nhân = số proton = 13 = số electron

=> Số neutron = 27 – 13 = 14

Vậy trong nguyên tử nhôm có: 13 hạt electron, 13 hạt proton, 14 hạt neutron

III. Sự chuyển động của Electron trong nguyên tử.

Câu 4. Quan sát hình 1.4, hãy cho biết nguyên tử Sodium có bao nhiêu lớp electron. Mỗi lớp có bao nhiêu electron?

Trả lời: Nguyên tử Sodium có 3 lớp electron.

• Lớp thứ nhất có : 2 electron
• Lớp thứ hai có : 8 electron
• Lớp thứ ba có : 1 electron

LT4. Nguyên tử nito và silicon có số electron lần lượt là 7 e và 14 e. Hãy cho biết nguyên tử nito và silicon có bao nhiêu lớp electron và có bao nhiêu electron ở lớp ngoài cùng

Trả lời: 

- Xét nguyên tử nito có 7 electron: được phân bố thành 2 lớp electron, lớp thứ nhất có 2 electron, lớp thứ 2 có 5 electron => Nguyên tử nito có 5 electron ở lớp ngoài cùng

- Xét nguyên tử silicon có 14 electron được phân bố thành 3 lớp electron, lớp thứ nhất có 2 electron, lớp thứ 2 có 8 electron, lớp thứ 3 có 4 electron =>Nguyên tử silicon có 4 electron ở lớp ngoài cùng

LT5. Quan sát hình ảnh mô tả cấu tạo nguyên tử carbon và nhôm (hình 1.5), hãy cho biết mỗi nguyên tử đó có bao nhiêu lớp electron và số electron trên mỗi lớp electron đó.

Trả lời: 

- Xét hình 1.5a (nguyên tử carbon) ta có:

• Có 2 vòng tròn => Nguyên tử carbon có 2 lớp electron
• Vòng tròn thứ nhất có 2 chấm xanh => Lớp thứ nhất có 2 electron
• Vòng tròn thứ 2 có 4 chấm xanh => Lớp thứ 2 có 4 electron

- Xét hình 1.5b (nguyên tử nhôm) ta có:

• Có 3 vòng tròn => Nguyên tử nhôm có 3 lớp electron
• Vòng tròn thứ nhất có 2 chấm xanh => Lớp thứ nhất có 2 electron
• Vòng tròn thứ 2 có 8 chấm xanh => Lớp thứ 2 có 8 electron
• Vòng tròn thứ 3 có 3 chấm xanh => Lớp thứ 3 có 3 electron

IV. Khối lượng nguyên tử

Câu hỏi 5. Trong ba loại hạt tạo nên nguyên tử, hạt nào có khối lượng nhỏ nhất?

Trả lời:  Trong ba loại hạt tạo nên nguyên tử, hạt electron có khối lượng nhỏ nhất.

Câu hỏi 6. Khối lượng của nguyên tử được tính bằng đơn vị nào?

Trả lời:  Khối lượng của nguyên tử được tính bằng đơn vị khối lượng nguyên tử, kí hiệu là amu

LT6. Quan sát hình 1.5, hãy cho biết:

a) Số proton, neutron, electron trong mỗi nguyên tử carbon và nhôm

b) Khối lượng nguyên tử của carbon và nhôm

Trả lời: 

a)

- Xét hình 1.5a (nguyên tử carbon) ta có:

• 6p => Nguyên tử carbon có 6 proton và 6 electron
• 6n => Nguyên tử carbon có 6 neutron

- Xét hình 1.5b (nguyên tử nhôm) ta có:

• 13p => Nguyên tử carbon có 13 proton và 13 electron
• 14n => Nguyên tử carbon có 14 neutron

b)

- Khối lượng nguyên tử có thể coi = khối lượng hạt nhân

- Hạt nhân gồm: proton và neutron

=> Khối lượng nguyên tử = số proton.1 + số neutron.1

- Xét hình 1.5a (nguyên tử carbon) có 6 proton và 6 neutron

=> Khối lượng nguyên tử carbon = 6.1 + 6.1 = 12 amu

- Xét hình 1.5b (nguyên tử nhôm) có 13 proton và 14 neutron

=> Khối lượng nguyên tử nhôm = 13.1 + 14.1 = 27 amu

LT7. Hoàn thành thông tin còn thiếu theo bảng sau:

Trả lời:  Hoàn thành bảng như sau:

Vận dụng : Ruột của bút chì thường được làm từ than chì và đất sét. Than chì được cấu tọa từ các nguyên tử carbon

a) Hãy ghi chú thích tên các hạt tương ứng trong hình vẽ mô tả cấu tạo nguyên tử carbon

b) Em hãy tìm hiểu ý nghĩa của các kí hiệu HB, 2B và 6B được ghi trên một số loại bút chì.

Trả lời: 

a. Chú thích tên các hạt tương ứng trong hình vẽ mô tả cấu tạo nguyên tử carbon:

• Hạt màu đỏ: Proton
• Hạt màu xanh lá cây: Neutron
• Hạt màu xanh da trời: Electron

b. Ý nghĩa của các kí hiệu HB, 2B và 6B được ghi trên một số loại bút chì:

Như vậy:

• Những loại bút có kí hiệu "B" là loại bút chì mềm.
• Những loại bút có kí hiệu "H" là loại bút chì rắn (cứng).