MỞ ĐẦU
Câu hỏi. Theo em, điều gì sẽ xảy ra với cơ thể một người khi người đó thường xuyên ăn thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng?
Bài giải
Khi người đó thường xuyên ăn thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng, cơ thể người đó sẽ phát triển không bình thường.
- Nếu ăn thiếu chất dinh dưỡng: cơ thể sẽ còi cọc, thường hay mệt mỏi, uể oải....
- Nếu ăn thừa chất dinh dưỡng: có thể mắc bệnh béo phì, cơ thể uể oải, ...
I. MỘT SỐ BỆNH LIÊN QUAN ĐẾN DINH DƯỠNG
Quan sát: Nêu tên và một số dấu hiệu chính của mỗi bệnh dưới đây.
Bài giải
Tên và một số dấu hiệu chính của mỗi bệnh có trong hình:
- Bệnh suy dinh dưỡng thấp còi. Dấu hiệu: chiều cao, cân nặng thấp hơn chiều cao, cân nặng so với độ tuổi.
- Bệnh thiếu máu, thiếu sắt. Dấu hiệu: Người bệnh thường xuyên bị hoa mắt, chóng mặt, da nhợt nhạt xanh xao, tê tay...
- Bệnh thừa cân béo phì. Dấu hiệu: Người bệnh thừa nhiều cân so với cân nặng chuẩn của độ tuổi và có mỡ tích tụ tại một số bộ phận như đùi, bụng...
Câu hỏi và thảo luận: Em còn biết bệnh nào khác có liên quan đến dinh dưỡng? Hãy nói tên và dấu hiệu chính của bệnh đó.
Bài giải
Các bệnh khác có liên quan đến dinh dưỡng:
- Thiếu vitamin A gây ra bệnh khô mắt: Mắt khô, ngứa ngáy, hay chảy nước mắt.
- Thiếu iode gây ra bệnh bướu cổ: Nổi hạch to ở dưới cổ.
- Ăn quá nhiều dầu mỡ gây ra các bệnh về tim mạch: Tim đập nhanh, khó thở, tăng huyết áp....
II. NGUYÊN NHÂN GÂY RA MỘT SỐ BỆNH LIÊN QUAN ĐẾN DINH DƯỠNG VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH.
Câu hỏi và thảo luận: Nêu nguyên nhân và cách phòng tránh các bệnh: suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu và thừa cân béo phì.
Bài giải
| Bệnh | Nguyên nhân | Cách phòng tránh |
| Suy dinh dưỡng thấp còi. | - Ăn uống thiếu chất bột đường, chất đạm, chất béo, chất khoáng và vi-ta-min. - Bị các bệnh ở đường tiêu hóa dẫn đến khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng kém. | - Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, đủ chất dinh dưỡng. - Kiểm tra các bệnh về tiêu hoá. - Kết hợp ăn uống và vận động để tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng. |
| Thiếu máu | Ăn uống thiếu cân bằng, lành mạnh, thiếu các thực phẩm có chứa sắt. | - Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh trong đó chú trọng ăn các thực phẩm chứa sắt như các loại thịt, hải sản, gan, trứng, sữa, rau củ quả, đậu, các loại hạt,... - Bổ sung bằng viên sắt, thuốc chứa sắt theo đơn của bác sĩ. |
| Thừa cân béo phì | - Ăn thừa chất béo, chất bột đường và chất đạm. - Ít vận động. - Bị căng thẳng. | - Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh. - Thường xuyên vận động, tập thể dục. - Tránh bị căng thẳng. - Học tập, nghỉ ngơi hợp lí. |
Câu hỏi và thảo luận
Câu hỏi 1. Trong số những bệnh: suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt, thừa cân béo phì, bệnh nào có nguyên nhân do thiếu chất dinh dưỡng hoặc thừa chất dinh dưỡng?
Bài giải
Bệnh có nguyên nhân do :
- Thiếu chất dinh dưỡng: suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt
- Thừa chất dinh dưỡng: suy dinh dưỡng thấp còi, thiếu máu thiếu sắt, thừa cân béo phì
Câu hỏi 2. Em cần làm gì để phòng tránh các bệnh do thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng?
Bài giải
Để phòng tránh các bệnh do thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng, em cần có chế độ ăn uống hợp lí; trong bữa ăn có đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng và thay đổi món ăn hằng ngày; ăn đa dạng các loại thức ăn.
LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
Câu hỏi. Trò chơi: "Chọn thức ăn giúp phòng tránh các bệnh do thiếu dinh dưỡng” Khi có bạn nêu tên một bệnh do thiếu dinh dưỡng, các bạn khác sẽ kể tên những loại thức ăn có chứa chất dinh dưỡng giúp phòng tránh bệnh đó.
Bài giải
- Bệnh bướu cổ: ăn thức ăn có chứa muối i-ốt.
- Khô mắt, ngứa mắt: ăn thức ăn giàu omega3 như cá hồi, ăn nhiều hoa quả như cam, bưởi.
LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
Câu hỏi 1. Em của Lan hay dậy muộn nên không kịp ăn sáng trước khi đi học. Em thường không ăn hết phần ăn bữa trưa và bữa tối.
- Điều gì có thể xảy ra với em của Lan nếu tình trạng này kéo dài?
- Nếu là Lan, em sẽ làm gì để giúp đỡ em của mình?
Bài giải
- Nếu tình trạng này kéo dài, em của Lan sẽ bị thiếu chất dinh dưỡng, có thể dẫn tới một số bệnh khiến cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, sức khỏe giảm sút.
- Nếu là Lan, để giúp đỡ em của mình, thì sẽ gọi em dậy sớm hon để kịp ăn sáng và bắt em phải ăn hết phần ăn bữa trưa và bữa tối.
Câu hỏi 2. Em của An đang có dấu hiệu thừa cân béo phì nhưng lại rất thích ăn bánh kẹo và đồ ăn chiên, rán. Nếu là An, em cần làm gì để giúp em của mình phòng tránh bệnh thừa cân béo phì?
Bài giải
Để giúp em của mình phòng tránh bệnh thừa cân béo phì, An nên khuyên em hạn chế ăn bánh kẹo và đồ ăn chiên, rán và cùng em vận động, tập thể dục mỗi ngày.
Bình luận