MỞ ĐẦU

Câu hỏi. Kể tên một số động vật sống dưới nước, một số động vật sống trên cạn. Nêu những yếu tố cần thiết cho những động vật này phát triển. 

Bài giải

- Một số động vật sống dưới nước: Cá, rùa, tôm, cua, lươn... Những yếu tố cần thiết cho những động vật này phát triển: ánh sáng, nước, nhiệt độ, chất dinh dưỡng.  

- Một số động vật sống trên cạn: Chó, mèo, chuột, gà, lợn.... Những yếu tố cần thiết cho những động vật này phát triển: ánh sáng, không khí,nhiệt độ, thức ăn.

I. NHU CẦU SỐNG CỦA ĐỘNG VẬT

Quan sát: Hãy nêu điều kiện sống của mỗi con chuột trong những hình sau.

Bài giải

Nêu điều kiện sống của mỗi con chuột trong những hình:

(1) Ánh sáng (ban ngày), nước, thức ăn, không khí

(2) Ánh sáng (ban ngày), nước, không khí.

(3) Ánh sáng (ban ngày), thức ăn, không khí.

(4) Ánh sáng (ban ngày), nước, thức ăn, không cung cấp không khí.

(5) Nước, thức ăn, không khí.

Câu hỏi 2. Dự đoán điều gì sẽ xảy ra với mỗi con chuột trong những hình trên và giải thích theo gợi ý sau.

Bài giải

Câu hỏi 3. Từ đó em rút ra kết luận gì?

Bài giải

Từ đó em rút ra kết luận: một động vật muốn tồn tại và phát triển cần có điều sống bao gồm các yếu tố: ánh sáng, nước, không khí, chất dinh dưỡng.

Câu hỏi và thảo luận:

Câu hỏi 1. Kể tên các yếu tố cần cho động vật sống và phát triển.

Bài giải

Các yếu tố cần cho động vật sống và phát triển: ánh sáng, nước, thức ăn, không khí, nhiệt độ...

Câu hỏi 2. Khi động vật được cung cấp không khí, nước và ánh sáng nhưng vẫn có biểu hiện sức khoẻ suy yếu dần, điều này chứng tỏ sự khác biệt nào ở động vật so với thực vật?

Bài giải

Khi động vật được cung cấp không khí, nước và ánh sáng nhưng vẫn có biểu hiện sức khoẻ suy yếu dần, điều này chứng tỏ sự khác biệt về điều kiện sống cần thiết ở động vật so với thực vật.

LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG

Câu hỏi. Kể tên một số động vật và cho biết thức ăn của chúng là thực vật hay động vật, hay cả động vật và thực vật (còn gọi là ăn tạp) theo gợi ý sau.

Bài giải

Câu hỏi và thảo luận: Nêu một số ví dụ chứng tỏ động vật cần nhiệt độ môi trường thích hợp để sống.

Bài giải

Một số ví dụ chứng tỏ động vật cần nhiệt độ môi trường thích hợp để sống:

- Tôm càng sông chịu được nhiệt độ trong khoảng 18 đến 34 ∘C, trong đó vùng hoạt động tốt nhất của tôm dao động trong biên độ nhiệt từ 26 đến 31∘C. Ngoài khoảng nhiệt độ này, tôm sẽ không thể phát triển hoặc chết.

- Cá có thể sống ở nhiệt độ 39∘C, nhưng không chịu đựng được nhiệt độ thấp hơn 15∘C. Ngoài khoảng nhiệt độ này, cá sẽ không thể phát triển hoặc chết.

LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG

Câu hỏi 1. Lấy ví dụ về ánh sáng cần cho động vật sống và phát triển.

Bài giải

Lấy ví dụ về ánh sáng cần cho động vật sống và phát triển: ánh sáng giúp động vật di chuyển, tìm thức ăn, nước uống và dễ dàng phát hiện các mối nguy hiểm. Vì vậy nếu không có ánh sáng thì động vật sẽ không thể phát triển được bình thường và có thể dẫn đến bị chết.

Ví dụ:

- Nhốt một con heo vào trong bóng tối lâu ngày, nó sẽ bị lờ đờ, không thể tự tìm được thức ăn để nuôi sống cơ thể. 

- Chim bìm bịp và gà cỏ sống trong rừng thường đi ăn trước lúc Mặt Trời mọc trong khi chim chích choè, chào mào, khướu là những chim ăn sâu bọ thường đi ăn vào lúc Mặt Trời mọc. Những loài chim như vạc, diệc, sếu... và nhất là cú mèo hay tìm kiếm thức ăn vào ban đêm.

Câu hỏi 2. Vì sao trong các ao nuôi cá, tôm thường sử dụng quạt nước?

Bài giải

Trong các ao nuôi cá, tôm thường sử dụng quạt nước để điều phối khí, các chất vi sinh dinh dưỡng, thuốc, hóa chất đi đều khắp trong ao.

II. SỰ TRAO ĐỔI KHÍ, NƯỚC, THỨC ĂN GIỮA ĐỘNG VẬT VỚI MÔI TRƯỜNG

Quan sát: Nêu sự trao đổi khí, nước và thức ăn ở con chó. 

Bài giải

Sự trao đổi khí, nước và thức ăn ở con chó: Chó lấy thức ăn, nước, khí oxi vào cơ thể. Sau một số quá trình diễn ra bên trong cơ thể, cuối cùng thải ra ngoài môi trường phân, nước tiểu, khí các-bô-nic.

III. CHĂM SÓC VẬT NUÔI

Quan sát: Nêu những việc cần làm để chăm sóc vật nuôi và giải thích vì sao cần làm những việc đó.

Bài giải

Những việc cần làm để chăm sóc vật nuôi: 

- Cung cấp nguồn thức ăn để đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng.

- Vệ sinh chuồng trại để giữ gìn vệ sinh môi trường sinh sống sạch sẽ.

- Sưởi ấm để giữ ấm cơ thể.

- Tiêm phòng để phòng ngừa các bệnh.

- Khử độc, khủ khuẩn chuồng trại để phòng tránh việc phát triển các mầm bệnh.

- Tắm mát để giữ gìn cơ thể vật nuôi được sạch sẽ. 

LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG

Câu hỏi. Khi gia đình có nuôi gia súc, gia cầm hoặc thú cưng,...chúng ta cần làm những việc gì để chăm sóc chúng? Nếu gia đình em có nuôi một trong các động vật đó, hãy tự đánh giá việc thực hiện các công việc đó của em theo gợi ý dưới đây.

Bài giải

- Khi gia đình có nuôi gia súc, gia cầm hoặc thú cưng,...chúng ta cần làm một số việc để chăm sóc chúng như: cho ăn, cho uống nước, tiêm phòng, vệ sinh chuồng trại, ....

- Đánh giá việc thực hiện các công việc đó của em theo gợi ý: