MỞ ĐẦU 

Câu hỏi. Em hãy đưa ra lời khuyên giúp bạn Nam chăm sóc cây. 

Bài giải

Đưa ra lời khuyên giúp bạn Nam chăm sóc cây: 

- Tưới nước cho cây mỗi sáng sớm và chiều tối với lượng nước vừa đủ. 

- Bắt sâu cho cây nếu thấy có sâu.

- Bón phân cho cây với một lượng vừa phải. 

- Đặt cây ở nơi có ánh nắng vừa phải.

I. CÁC YẾU TỐ CẦN CHO SỰ SỐNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THỰC VẬT

Thí nghiệm tìm hiểu về các yếu tố cần cho thực vật sống và phát triển:

(SGK Khoa học 4 Cánh diều)

Quan sát:

Câu hỏi 1. Hãy mô tả bước 1, bước 2 trong thí nghiệm sau đây và dự đoán sự phát triển của cây trong mỗi chậu.

Bài giải

Dự đoán sự phát triển của cây trong mỗi chậu:

• Cây ở chậu A phát triển tốt nhất, nhanh cao lớn. 
• Cây ở chậu B phát triển chậm hơn và màu của lá sẽ bị bạc dần.
• Cây ở chậu C còi, héo và kém phát triển.
• Cây ở chậu D còi, bạc màu.
• Cây ở chậu E không phát triển được. 

Câu hỏi 2. So sánh dự đoán của em với kết quả thí nghiệm ở bước 3 và giải thích kết quả thí nghiệm.

Bài giải

- Kết quả dự đoán gần giống với kết quả thí nghiệm.

- Giải thích: Cây đậu ở chậu:

A: Được cung cấp đầy đủ môi trường tốt nhất nên phát triển tốt nhất. 

B: Do bị bôi một lớp keo trong suốt lên hai mặt lá của tất cả các lá cây nhằm ngản cản sự trao đôi khí của lá nên quá trình trao đổi chất của cây sẽ bị giảm đi. 

C: Cây bị thiếu nước.

D: Cây bị thiếu ánh sáng nên bị còi và luôn có xu hướng phát triển vươn ra phía có ánh sáng. 

E: Cây bị thiếu chất dinh dưỡng.

Câu hỏi và thảo luận:

Câu hỏi 1. Nêu các yếu tố cần cho sự sống và phát triển của thực vật. 

Bài giải

Các yếu tố cần cho sự sống và phát triển của thực vật: Ánh sáng, nước, chất dinh dưỡng. 

Câu hỏi 2. Theo em còn có yếu tố nào khác cần cho sự sống và phát triển của thực vật?

Bài giải

Theo em còn có yếu tố khác cần cho sự sống và phát triển của thực vật: môi trường không khí, nhiệt độ, độ ẩm.

Ví dụ cây sống ở noi bị ô nhiễm không khí thì sẽ kém phát triển hơn ở những nơi không khí trong lành.

Quan sát: Nêu sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự phát triển của cây mạ.

Bài giải

Sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự phát triển của cây mạ:

- Ở nhiệt độ thấp 5 độ C, cây mạ bị héo, khô.

- ở nhiệt độ thích hợp 20 độ C, cây mạ phát triển tươi tốt. 

LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG

Câu hỏi. Quan sát cây xung quanh em, cho biết tên cây, nhu cầu về ánh sáng, nước của cây.

Bài giải

II. THỰC VẬT TỰ TỔNG HỢP CHẤT DINH DƯỠNG CẦN CHO SỰ SỐNG

Quan sát: Nhờ có ánh sáng, thực vật đã sử dụng những gì để tạo thành chất dinh dưỡng và thải ra khí ô-xi? Quá trình đó được gọi là gì?

Bài giải

- Nhờ có ánh sáng, thực vật đã sử dụng ánh sáng, nước, khí các-bô-níc để tạo thành chất dinh dưỡng và thải ra khí ô-xi.

- Quá trình đó được gọi là quang hợp.

III. SỰ TRAO ĐỔI KHÍ, NƯỚC VÀ CHẤT KHOÁNG GIỮA THỤC VẬT VỚI MÔI TRƯỜNG.

Câu hỏi và thảo luận: Vẽ sơ đồ sự trao đổi khí giữa thực vật với môi trường trong quá trình quang hợp theo gợi ý dưới đây.

Bài giải

Quan sát:

Câu hỏi 1. Nêu tên các chất khi mà thực vật lấy vào và thải ra trong quá trình hô hấp. Vẽ sơ đồ sự trao đổi khí giữa thực vật với môi trường trong quá trình hô hấp.

Bài giải

- Trong quá trình hô hấp:

Tên các chất thực vật lấy vào: khí oxi.

Tên các chất thực vật thải ra: khí các-bô-níc.

- Vẽ sơ đồ sự trao đổi khí giữa thực vật với môi trường trong quá trình hô hấp:

Câu hỏi 2. Nêu sự trao đổi nước và chất khoáng giữa thưc vật với môi trường theo gợi ý sau đây:

Bài giải

Sự trao đổi nước và chất khoáng giữa thưc vật với môi trường theo gợi ý: Cây lấy nước và chất khoáng từ đất vào cơ thể qua rễ cây. Sau đó được thân cây vận chuyển lên bộ phận khác của cây như lá, hoa, cành... Tiếp đến một phần lớn nước thoát ra ngoài qua lá.

LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG

Câu hỏi 1. Khi trời nắng, vì sao chúng ta cảm thấy mát mẻ, dễ chịu khi ở dưới tán cây?

Bài giải

Khi trời nắng, chúng ta cảm thấy mát mẻ, dễ chịu khi ở dưới tán cây là vì:

- Thực vật quang hợp giải phóng ra oxygen sẽ giúp chúng ta thấy không khí trong lành hơn.

- Thực vật thoát hơi nước sẽ làm giảm nhiệt độ của không khí xung quanh.

- Hơn nữa, tán cây còn giúp chúng ta giảm bớt cường độ ánh sáng mặt trời chiếu tới.

Câu hỏi 2. Vẽ sơ đồ trao đổi khí, nước và chất khoáng giữa thực vật với môi trường dựa vào hình gợi ý dưới đây.

Bài giải

IV. CHĂM SÓC CÂY TRỒNG

Quan sát: Nêu những việc cần làm để chăm sóc cây trồng. Giải thích vì sao cần làm như vậy?

Bài giải

Những việc cần làm để chăm sóc cây trồng:

- Tưới nước để cung cung đầy đủ nước cho cây.

- Bón phân để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây.

- Xới đất xung quanh gốc cây làm cho đất tơi xốp,cây dễ hấp thụ chất dinh dưỡng hơn. 

- Cải tạo môi trường để tạo môi trường tốt nhất cho cây phát triển.

LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG

Câu hỏi. Hãy kể thêm một số việc cần làm để chăm sóc cây trồng. 

Bài giải

Vun gốc, bắt sâu, thụ phấn, tỉa cành....

Thí nghiệm thực hành: Hãy lập một kế hoạch chăm sóc cây ở nhà hoặc ở trường em theo gợi ý sau. Thực hiện kế hoạch và tự đánh giá việc thực hiện của em.

Bài giải