Mở đầu

• Em cùng hát và vỗ tay theo lời bài hát “Hổng dám đâu” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Hiên

• Em rút ra được thông điệp gì liên quan đến việc học tập thông qua bài hát trên?

Lời giải: 

Thông điệp rút ra liên quan đến việc học tập thông qua bài hát trên là: 

• Bài hát Hổng Dám Đâu là lời chia sẻ về tinh thần tự giác tích cực, chăm chỉ học tập.
• Dù bên ngoài có rất nhiều trò chơi đang vẫy gọi các bạn nhưng các bạn trong bài hát vẫn quyết tâm không đi chơi mà ở nhà chăm chỉ học tập.

Khám phá

Câu hỏi 1. Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi.

• Những biểu hiện tự giác, tích cực học tập của nhà thơ Nguyễn Khuyến trong câu chuyện trên được thể hiện như thế nào?
• Việc tự giác, tích cực học tập đã đem lại kết quả gì cho nhà thơ Nguyễn Khuyến? Tự giác, tích cực trong học tập còn có những biểu hiện nào?

Lời giải:

Những biểu hiện tự giác, tích cực học tập của nhà thơ Nguyễn Khuyến trong câu chuyện trên:

• Những đêm trăng tỏ, Thắng học dưới ánh trăng
• Những buổi trăng mờ, cậu mang sách ra bờ ao, nghiêng theo ánh phản chiếu mà học.
• Những tối không trăng, cậu gom lá vàng rụng ở ngôi miếu đầu thôn, mồi lửa đốt là để lấy ánh sáng đọc sách.

Việc tự giác, tích cực học tập đã đem lại kết quả cho nhà thơ Nguyễn Khuyến:

• Năm 1864 Nguyễn Khuyến đỗ đâu kì thi Hương (Giải Nguyên) ở trường Nam Định. 
• Năm 1871, ông thi Hội đỗ Hội Nguyên và thi Đình đỗ Đình Nguyên. 

=> Từ đó, người ta gọi ông là Tam Nguyên Yên Đổ (người làng Yên Đổ, đỗ đầu ba kì thị).

Tự giác, tích cực trong học tập còn có những biểu hiện như:

• Luôn chủ động trong nhiệm vụ học tập, không đợi ai phải nhắc nhở.
• Luôn đúng giờ, luôn hoàn thành kịp thời và tốt nhất công việc học tập.
• Học thuộc bài, làm đủ bài tập, thực hiện trách nhiệm đối với trường lớp, giúp đỡ bạn bè cùng tiến bộ.
• Luôn là người năng động, sáng tạo, tích cực trong công việc của tập thể.

Câu hỏi 2. Em hãy quan sát các bức tranh sau và trả lời câu hỏi.

• Bức tranh nào thể hiện tính tự giác, tích cực học tập và chưa tự giác, tích cực học tập?
• Để rèn luyện tính tự giác, tích cực trong học tập, em phải làm gì?

Lời giải:

Bức tranh thể hiện tính tự giác, tích cực học tập: 

• Tranh 1: Bạn nam ở cuối dãy ngủ trong giờ học.
• Tranh 4: Mặc dù bị tật nhưng bạn vẫn luôn cố gắng vượt lên khó khăn để học tập.

Bức tranh thể hiện tính chưa tự giác, tích cực học tập:

• Tranh 2: Hai bạn luôn tích cực, tìm hiểu các thí nghiệm.
• Tranh 3: Bạn nam đã mãi mê chơi game không lo học bài.

Để rèn luyện tính tự giác, tích cực trong học tập, em cần phải:

• Tự mình tiến hành công việc học tập và rèn luyện mà không đợi người khác nhắc nhở hay giúp đỡ.
• Lập thời khóa biểu học tập thời gian hợp lý và rõ ràng để luyện tính tự giác.
• Cần siêng năng học tập, làm đầy đủ những yêu cầu thầy cô đưa ra, soạn bài mới trước khi đến lớp.
• Tăng cường đọc nhiều sách và kiên trì nghiên cứu học tập để có thể hiểu biết thêm.
• Quyết tâm thực hiện các mục tiêu đã đề ra.

Câu hỏi 3. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

• Em có suy nghĩ gì về việc làm của các bạn N, H, T?
• Vì sao học sinh cần phải tự giác, tích cực trong học tập?
• Theo em, nên góp ý, nhắc nhở những bạn chưa tự giác, tích cực học tập như thế nào?

Lời giải:

Suy nghĩ của em về việc làm của các bạn N, H, T:

• Bạn N: Bạn N là người biết tích cực, tự giác trong học tập. Dù hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng bạn vẫn luôn chủ động và quyết tâm, nổ lực để học tốt.
• Bạn H: Bạn H là người biết tích cực, tự giác trong học tập. Không chỉ bản thân H luôn tích cực trong học tập mà H còn chủ động khuyến khích các bạn cùng nhóm học tập tốt hơn.
• Bạn T: Bạn H chưa tích cực, tự giác trong học tập. T dù được mua cho điện thoại thông minh để học tâp nhưng bạn không lo học tập mà chỉ sử dụng điện thoại làm việc riêng, còn nối dối bố mẹ.

Học sinh cần phải tự giác, tích cực trong học tập vì: 

• Việc tự giác, tích cực trong học tập giúp ta có thêm kiến thức, giúp bạn chủ động, sáng tạo hơn và không ngừng tiến bộ trên con đường học thức.
• Mở rộng hiểu biết, gắt hái được nhiều thành công và được mọi người thừa nhận, tôn trọng.

Theo em, nên góp ý, nhắc nhở những bạn chưa tự giác, tích cực học tập bằng cách:

• Luôn năng động, sáng tạo, tích cực trong công việc của tập thể để các bạn khác có thể học tập và làm theo.
• Nhắc nhở các bạn phải luôn có ý thức rõ ràng và đúng đắn về vai trò của việc học để cùng nhau tiến bộ.
• Cùng nhau xây dựng cho nhau một kế hoạch học tập phù hợp.

Luyện tập

Câu hỏi 1. Em hãy tìm các ví dụ trái với tính tự giác, tích cực học tập. Những hành động đó sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào?

Lời giải:

Các ví dụ trái với tính tự giác, tích cực học tập như:

• Bạn Minh không tự làm bài tập về nhà mà mãi mê chơi game, sau đó lại đi chép bài của bạn khác trong lớp.
• Bạn Hà không chủ động tự học bài ở nhà mà quay cóp bài của bạn khác khi làm bài kiểm tra.
• Thời gian rảnh rỗi, bạn Nhân chỉ xem tivi chứ không tự giác học tập.

Những hành động đó sẽ dẫn đến hậu quả: 

• Kết quả học tập của các bạn ngày càng sa sút.
• Bị bạn bè xa lánh không muốn chơi cùng.
• Ngày càng hình thành thói lười biếng trong học tập lẫn các công việc khác.

Câu hỏi 2. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.

• Nếu là N, em sẽ xử lí như thế nào?
• Em có nhận xét gì về tính tự giác, tích cực học tập của bản thân em?

Lời giải:

• Nếu là N, em sẽ: Cùng với H ôn bài để chuẩn bị tốt cho bài thi Tiếng Anh sắp tới.
• Nhận xét về tính tự giác, tích cực học tập của bản thân em:  
• Em luôn luôn tích cực và tự giác trong học tập, em đã lập cho mình thời gian biểu để có thể cân bằng trong học tập và vui chơi tốt hơn.
• Tuy nhiên, đôi lúc em còn lười và không thực hiện theo thời gian biểu đã đặt ra. Vì vậy, em sẽ cố gắng tích cực hơn trong việc học của mình, không vì ham chơi mà bỏ bê bài vở.

Câu hỏi 3. Dựa vào các bức tranh dưới đây, em hãy xây dựng dàn ý và thực hiện bài thuyết trình ngắn với chủ đề “Hành trình vươn đến ước mơ”. Từ đó, nêu lên ý nghĩa, tầm quan trọng của tính tự giác, tích cực học tập để thực hiện ước mơ của mình.

Lời giải:

Dàn ý tham khảo bài thuyết trình về “Hành trình vươn đến ước mơ”:

1. Mở bài: Con người chúng ta từ khi sinh ra cho tới lúc trưởng thành, ai cũng có một ước mơ, hoài bão của riêng mình, bạn thì sẽ muốn làm bác sĩ, có bạn sẽ muốn làm kĩ sư, giáo viên…. Khi thực hiện được ước mơ của mình con người cảm thấy được thành quả của quá trình nỗ lực cố gắng.

2. Thân bài:

• Giải thích về ước mơ: là mong muốn được cống hiến sức lực của mình cho xã hội và khi chúng ta đạt được ước mơ cũng là lúc chúng ta được thừa nhận năng lực của mình.
• Nêu vai trò và ý nghĩa của ước mơ trong cuộc sống của con người như thế nào:
• Ước mơ chính là ngọn đuốc soi sáng trong tim mỗi chúng ta nó hướng chúng ta tới những điều tốt đẹp.
• Những ước mơ sẽ đưa con người đi tới những tương lai tốt đẹp hơn.
• Con đường dẫn tới ước mơ cũng vô cùng khó khăn, không phải lúc nào cũng dễ dàng đạt được, nhưng với những người kiên trì, bền chí, ước mơ sẽ giúp cho bạn định hướng cho tương lai của mình một cách tốt đẹp nhất.
• Nếu không nỗ lực sẽ không đạt được những gì mình mơ ước.
• Mở rộng trong xã hội ngày nay bên cạnh những bạn trẻ sống có ước mơ có lý tưởng rất đáng trân trọng, thì bên cạnh đó vẫn còn nhiều bạn trẻ sống không có ước mơ.

3. Kết bài: 

• Là một học sinh ngồi trên ghế nhà trường chúng ta cần phải có ước mơ mục đích sống cho riêng mình.
• Để đạt được ước mơ chúng ta cần ra sức rèn luyện học tập từ bây giờ, tu dưỡng đạo đức để chuẩn bị những tư trang cần thiết cho con đường đi tới ước mơ của mình.

Vận dụng

Câu hỏi 1. Em hãy lập bảng kế hoạch học tập cho năm học này và những việc làm cụ thể về tính tự giác, tích cực trong học tập.

Lời giải:

Gợi ý:

• Em tự lên kế hoạch phù hợp với lịch học của mình tại trường và tại nhà. 
• Phân bổ thời gian hợp lí giữa việc học và chơi.
• Thời gian sắp thi, em nên sắp xếp học và ôn bài nhiều hơn để chuẩn bị cho kì thi.
• Cuối tuần, em hãy dành thời gian phụ giúp cha mẹ những việc lặt vặt trong nhà.

Câu hỏi 2. Em hãy kết hợp với một bạn trong lớp để cùng góp ý, nhắc nhở nhau trong học tập và chia sẻ trước lớp về kết quả đạt được sau một tháng.

Lời giải:

Em hãy cùng bạn thực hiện thời gian biểu gồm:

• Thời gian kiểm tra bài đầu giờ cho nhau.
• Thời gian học bài cũ
• Thời gian ôn bài mới
• Thời gian cùng ôn bài cho các bài thi.

Sau 1 tháng, cùng nhau tổng kết kết quả đạt được:

• Điểm số của các bạn trong nhóm có được cải thiện không?
• Thời lượng học của các bạn có tăng không?
• Mỗi bạn trong nhóm đã hình thành được thói quen học tập theo thời gian biểu chưa?