Mở đầu

Câu hỏi. Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ qua những bức tranh sau?

Lời giải:

Một số câu tục ngữ:

• Tranh 1:
• Một miếng khi đói bằng một gói khi no.
• Thương người như thể thương thân.
• Tranh 2: Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.

Khám phá

Câu hỏi 1. Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi.

• Những chi tiết nào trong câu chuyện thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của Hiếu và Minh?
• Em cảm nhận gì sau khi đọc câu chuyện trên?
• Theo em, trong cuộc sống, sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được biểu hiện như thế nào?

Lời giải:

• Những chi tiết trong câu chuyện thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của Hiếu và Minh:
• Minh bị dị tật bẩm sinh nên từ năm 8 tuổi, Hiếu luôn sang cổng Minh đến trường mỗi ngày.
• Khi biết đi xe đạp, Hiếu vẫn tiếp tục chở Minh đi học. 
• Khi lên đại học dù khác trường, hai bạn vẫn động viên, quan tâm lẫn nhau.
• Cảm nhận của em sau khi đọc câu chuyện trên: Em rất khâm phục và ngưỡng mộ tình bạn, tinh thần tương trợ lẫn nhau trong học tập cũng như nỗ lực vượt lên khó khăn, thử thách để cùng nhau phấn đấu của Hiếu và Minh.
• Theo em, trong cuộc sống, sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được biểu hiện: 
• Luôn quan tâm đến bạn bè, chia sẻ cùng với bạn khi bạn gặp khó khăn.
• Khích lệ, động viên bạn bè quan tâm đến bạn bè xung quanh nhiều hơn.
• Chia sẻ những khó khăn về vật chất với những người gặp khó khăn.
• Giúp đỡ nhau trong lúc hoạn nạn.

Câu hỏi 2. Em hãy quan sát các bức tranh sau và trả lời câu hỏi.

• Em có nhận xét gì về lời nói, hành động của các nhân vật trong bốn bức tranh trên?
• Theo em, vì sao trong cuộc sống, chúng ta cần phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ lẫn nhau?
• Chúng ta cần làm gì để khích lệ, động viên bạn bè quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người khác và phê phán thói ích kĩ, thờ ơ trước khó khăn, mất mát của người khác một cách phù hợp?

Lời giải:

• Nhận xét về lời nói, hành động của các nhân vật trong bốn bức tranh trên:
• Tranh 1: Việc làm của các bạn cho thấy các bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Các bạn biết quan tâm, thăm hỏi khi bạn mình bị ốm.
• Tranh 2: Việc làm của bạn cho thấy bạn chưa biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn trong tranh đã thờ ơ, chỉ lo chơi game mà không biết cách giúp đỡ, chia sẻ việc nhà với mẹ khi mẹ bị ôm.
• Tranh 3: Việc làm của bạn cho thấy bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn đã biết thăm hỏi sức khỏe của bà khi bà bị ốm.
• Tranh 4: Việc làm của bạn cho thấy bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn biết giúp đỡ cô giáo khi thấy cô cầm nhiều đồ.
• Trong cuộc sống, chúng ta cần phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ lẫn nhau vì:
• Những lúc khó khăn, hoạn nạn, chúng ta phải giúp đỡ, chia sẻ, thấu hiểu lẫn nhau để giúp chúng ta có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
• Đồng cảm và sẻ chia đã trở thành sức mạnh đẩy lùi khó khăn, hoạn nạn, giúp những người khó khăn xoa dịu nỗi buồn đau trong lòng người còn sống, giúp họ có thêm niềm tin và nghị lực để vượt qua cơn khó khăn hoạn nạn.
• Đồng cảm, sẻ chia cũng giúp các mối quan hệ gia đình, bạn bè trở nên tốt đẹp và bền vững hơn.
• Để khích lệ, động viên bạn bè quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người khác và phê phán thói ích kĩ, thờ ơ trước khó khăn, mất mát của người khác một cách phù hợp, chúng ta cần:
• Ai cũng có thể đồng cảm, sẻ chia với những người quanh mình với điều kiện và khả năng có thể của mình.
• Giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn xung quanh ta.
• Chia sẻ, nhờ sự trợ giúp của mọi người xung quanh để giúp đỡ nhiều các hoàn cảnh khó khăn.
• Phê phán và lên án những người ích kĩ, thờ ơ trước khó khăn, mất mát của người khác.

Câu hỏi 3. Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu.

Yêu cầu:

• Kể lại câu chuyện theo tranh.
• Đặt tên cho câu chuyện và rút ra bài học.

Lời giải:

• Kể lại câu chuyện theo tranh:

Trên đường đi làm về, chú K thấy một cậu bé ngồi co ro trên đường vì trời lạnh giá. Chú K đã tiến đến gần và đưa cho cậu bé một chiếc khăn choàng để đỡ lạnh. 15 năm sau, chú K mắc phải một căn bệnh nặng nhưng chú không đủ tiền để chữa trị, chú cảm thấy rất buồn bã. Thế nhưng sau đó, chú đã được một mạnh thường quân tài trợ toàn bộ tiền viện phí. Người mạnh thường quân đó chính là đứa bé mà chú đã giúp đỡ năm xưa.

• Đặt tên cho câu chuyện: Cho đi là còn mãi.
• Bài học:
• Hãy mở rộng tấm lòng, chia sẻ với người khác những niềm vui, nỗi buồn của mình, học cách lắng nghe, đồng cảm, sẻ chia với những buồn vui, khó khăn của người khác.
• Một khi bạn mở lòng trao đi những tình cảm chân thành thì bạn sẽ nhận được chính tình yêu thương đó. Chính lúc ta cho đi nhiều nhất lại là lúc ta được nhận lại nhiều nhất.
• Chúng ta đâu chỉ sống riêng cho mình, mà còn phải biết quan tâm tới những người khác, đó. Đó chính là sự “cho” và “nhận” trong cuộc đời này.  

Luyện tập

Câu hỏi 1. Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu.

Yêu cầu:

• Nêu quan điểm của em về việc làm của T trong tình huống trên.
• Hãy kể lại những hành động, lời nói thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với bố mẹ, người thân trong gia đình.

Lời giải:

Quan điểm của em về việc làm của T trong tình huống trên:

• Lúc đầu T chưa biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ, nhưng khi nghe H nói, T đã nhớ về bà của mình ở nhà và vội chạy về nhà để thăm hỏi sức khỏe của bà.
• Đối với em, T cũng đã hiểu và biết cảm thông, chia sẻ với những người thân trong gia đình mình. Đó là một điều rất đáng quý và đáng học hỏi.

Những hành hành động, lời nói thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với bố mẹ, người thân trong gia đình:

• Thấy hoàn cảnh bác hàng xóm khó khăn, em đã xin mẹ rau và gạo mang sang biếu bác.
• Trên đường đi học về, em đã thấy một bạn bị bắt nạt, vì vậy em đã báo với người lớn để giải quyết.
• Em ở xa ông bà nên em luôn luôn gọi điện hỏi thăm ông bà.
• Cuối tuần, em phụ giúp mẹ dọn dẹp phòng, cùng mẹ làm nhặt rau, làm cơm.

Câu hỏi 2. Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu:

Cuối giờ học, M để nguyên cốc nhựa đựng nước ngọt trên bàn mà không đem bỏ và thùng rác. Khi P nhắc nhở, bạn ấy trả lời: "Tại sao mình phải dọn dẹp, đó là việc của cô lao công." P giải thích nhưng M cố tình không nghe và tỏ thái độ khó chịu.

Yêu cầu

• Em hãy sắm vai để nhận xét hành động của M: Động viên bạn ấy quan tâm, cảm thông, chia sẻ với cô lao công và những người khác.
• Hãy tự đánh giá xem trong vài tháng qua về sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với người thân, thầy cô, bạn bè, những người xung quanh.

Lời giải:

Nhận xét hành động của M:

• Giải thích cho M rằng: Bạn nên học cách cảm thông, chia sẻ với người khác đừng thờ ơ với những người xung quanh. Khi uống hết nước bạn phải mang bỏ vào thùng rác, như vậy bạn sẽ giúp được cô lao công đỡ lao dọn, giúp được cô đỡ vất vả hơn trong công việc của mình. Hãy tôn trọng và cảm thông cho những người xung quanh ta.

Tự đánh giá về sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với người thân, thầy cô, bạn bè, những người xung quanh:

• Trong vài tháng qua em đã biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác Nhưng vẫn còn một vài lúc em đã thờ ơ, phớt lờ những người khó khăn xung quanh mình.
• Vì vậy sau này, em sẽ luôn luôn quan tâm đến người khác, giúp đỡ và chia sẻ nhiều hơn với mọi người.

Vận dụng

Câu hỏi 1. Hãy làm một sản phẩm như: tấm thiệp, bài thơ,... để thế hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ và gửi đến người em yêu quý trong gia đình, dòng họ, hàng xóm hay một nhân vật em cảm kích trong cuộc sống.

Lời giải:

Gợi ý:

• Tự làm một tấm thiệp để gửi đến mẹ nhân ngày 8/3.
• Tự làm một tấm thiệp để gửi đến thầy, cô giáo nhân ngày 20/11.
• Viết một bài thơ tặng bạn để động viên bạn mau khỏe khi bạn bị ốm.

Câu hỏi 2. Em hãy viết một đoạn văn và thuyết trình trước lớp về giá trị của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác.

Lời giải: