Mở đầu

Câu hỏi. Em hãy quan sát và kể tên các loại tệ nạn xã hội được thể hiện trong các bức tranh sau:

Lời giải:

Các loại tệ nạn xã hội được thể hiện trong các bức tranh:

• Tranh 1: tệ nạn ma túy.
• Tranh 2: tệ nạn cờ bạc (đánh bài).
• Tranh 3: tệ nạn nghiện rượu bia.
• Tranh 4: tệ nạn cờ bạc (đá gà).

Khám phá

Câu hỏi 1. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

• Anh T đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội nào?
• Nguyên nhân nào khiến anh T vướng phải tệ nạn xã hội đó?

• V đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội nào?
• Theo em, tệ nạn xã hội là gì và dẫn đến hậu quả như thế nào?

Lời giải:

Tình huống 1:

• Anh T đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội như: nghiện rượu bia, cờ bạc, cá độ bóng đá.
• Nguyên nhân khiến anh T vướng phải tệ nạn xã hội là: Gia đình anh T đón thêm 2 đứa con, anh T là trụ cột gia đình nên tìm mọi cách để kiếm tiền nuôi gia đình, tuy nhiên anh kinh doanh thất bại nên dẫn đến chán nản, buồn bã và bắt đầu va vào các tệ nạn xã hội.

Tình huống 2:

• V đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội là: uống rượu, nghiện ma túy đá.

Tệ nạn xã hội là gì và dẫn đến hậu quả xấu không chỉ với bản thân mà còn ảnh hưởng đến gia đình, xã hội:

• Đối với bản thân: 
• Ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân, có nguy cơ mắc các căn bệnh ảnh hưởng đến tính mạng như HIV, tim mạch, hệ thần kinh...
• Tha hóa đạo đức, dễ vi phạm pháp luật
• Tổn hao về tinh thần, kinh tế.
• Đối với gia đình:
• Khủng hoảng về tài chính, tinh thần
• Phát sinh các mâu thuẫn gia đình, sứt mẻ tình cảm
• Đổ vỡ niềm tin giữa các thành viên
• Nguy cơ bạo lực gia đình.
• Đối với cộng đồng xã hội:
• Làm suy thoái giống nòi.
• Gây bức xúc, bất bình trong dư luận xã hội
• Ảnh hưởng tới trật tự, an toàn xã hội
• Gây tâm lý hoang mang, sợ hãi cho người dân
• Suy giảm sức lao động, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của nền kinh tế.

Câu hỏi 2. Em hãy đọc các ý kiến sau đây và trả lời câu hỏi.

a) Chỉ người lớn mới vướng vào các tệ nạn xã hội.

b) Đánh bài ăn tiền để vui, không gọi là tệ nạn xã hội.

c) Hút thuốc lá thể hiện bản lĩnh sành điệu.

d) Nếu đủ bản lĩnh thì sử dụng ma tuý một lần cũng không sao.

đ) Trò chơi điện tử có thể gây nghiện.

e) Học sinh tham gia cá độ bóng đá sẽ không bị xử lí vì còn quá nhỏ.

Câu hỏi:

• Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
• Lứa tuổi học sinh trung học cơ sở có thể vướng các loại tệ nạn xã hội nào?

Lời giải:

Em đồng ý với các ý kiến:

• đ) vì trò chơi điện tử dễ dàng khiến ta nghiện, bỏ học, ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.
• e) vì cá độ bóng đá là một hình thức tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật, dù lứa tuổi nào thì tham gia cá độ bóng đá cũng sẽ bị xử lí tùy theo độ tuổi và mức độ khác nhau.

Em không đồng ý với các ý kiến:

• a) vì không chỉ người lớn mà cả trẻ em cũng có thể vướng vào các tệ nạn xã hội đặc biệt là ma túy, cờ bạc,…
• b) vì đánh bài cũng là một hình thức tệ nạn xã hội và hành vi này vi phạm pháp luật.
• c) vì hút thuốc sẽ gây tổn hại đến sức khỏe của mọi người chứ không thể hiện bản lĩnh sành điệu.
• d) vì ma túy là chất gây nghiện, chỉ cần sử dụng ma túy một lần sẽ gây ra hậu quả khôn lường, biến ta trở thành con nghiện.

Luyện tập

Câu hỏi 1. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các câu ca dao, tục ngữ sau đây:

• Cờ bạc là bác thằng bần,/ Cửa nhà bán hết, tra chân vào cùm. (Ca đao)
• Xem bói ra ma, quét nhà ra rác. (Tục ngữ)

Lời giải:

Ý nghĩa của các câu ca giao, tục ngữ:

Cờ bạc là bác thằng bần,/ Cửa nhà bán hết, tra chân vào cùm

• Cờ bạc là một thói hư tật xấu của con người gây ra những tác hại ghê gớm cho bản thân và gia đình xã hội về mọi mặt.
• Cờ bạc có hại rất lớn tới bản thân mỗi người chúng ta, dính đến cờ bạc thì chúng ta nghèo khổ bần cùng suốt đời. Những người như thế thì cửa nhà mang ra bán hết và có khi là phải đi tù.

Xem bói ra ma, quét nhà ra rác.

• Nhắc nhở chúng ta cần tỉnh táo trong bất cứ vấn đề gì. Theo đó là phê phán những người mê tín dị đoan. Đừng coi trọng việc bói toán và coi đó là chỗ dựa cho những bước đi của cuộc đời mình.
• Những hành động nói xấu bới móc người khác, khi đã có chủ ý nói xấu thì kiểu gì cũng sẽ tìm ra những điểm hạn chế của họ, hoặc cố tình thêu dệt ra những điều không tốt của người đó để mà nói ra.

Câu hỏi 2. Theo em, hành vi nào dưới đây là tệ nạn xã hội? Vì sao?

• Tổ chức đánh bạc
• Trốn học thường xuyên
• Sử dụng thuốc lá điện tử
• Gian lận trong thi cử
• Cá độ bóng đá

Lời giải:

Những hành vi tệ nạn xã hội là:

• Tổ chức đánh bạc;
• Trốn học thường xuyên;
•  Sử dụng thuốc lá điện tử;
• Cá độ bóng đá.

=> Đây là những hành vi vi phạm pháp luật, gây ra những hậu quả xấu ảnh hướng đến bản thân, gia đình và xã hội.

Câu hỏi 3. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.

• Vì sao Q vướng vào tệ nạn xã hội?
• Học sinh vướng vào tệ nạn xã hội có thể dẫn đến hậu quả gì?

Lời giải:

• Q vướng vào tệ nạn xã hội vì: được bố mẹ rất nuông chiều, khi xin tiền đều được bố mẹ đáp ứng. Vì vậy Q bị bạn rủ rê, lôi kéo chơi điện tử, cá độ bóng đá và sử dụng thuốc lắc.
• Học sinh vướng vào tệ nạn xã hội có thể dẫn đến hậu quả như:
• Gây các bệnh về hệ hô hấp, hệ tim mạch, hệ thần kinh đối với người nghiện ma túy…
• Làm tha hóa về nhân cách, rối loạn về hành vi
• Rơi vào lối sống buông thả, dễ vi phạm pháp luật và phạm tội

Vận dụng

Câu hỏi 1. Em hãy lập bảng liệt kê tác hại của tệ nạn xã hội mà em biết. Từ đó, rút ra bài học để chia sẻ cùng bạn nhằm tránh xa tệ nạn xã hội.

Gợi ý: Tham khảo biểu mẫu dưới đây:

Lời giải:

Bảng liệt kê tác hại của tệ nạn xã hội:

Câu hỏi 2. Em hãy làm một sản phẩm trang trí nhằm tuyên truyền về nguyên nhân, hậu quả của tệ nạn xã hội.

Gợi ý: Hình thức thể hiện: vẽ tranh, khẩu hiệu tuyên truyền,...

Lời giải:

Em có thể làm các sản phẩm tuyên truyền theo các mẫu: